Preparaty na glony i bakterie w akwarium

Preparaty na glony i bakterie w akwarium

Autor: Michał Rogalski
Jednym z największych problemów z jakim może spotkać się akwarysta jest nadmierny rozwój niepożądanych glonów w akwarium. Dotyczy to wszystkich akwariów słodkowodnych a w szczególności tych, które zakładane są z myślą o hodowli roślin akwariowych. W naturze glony występują równolegle z roślinnością zwykle uzupełniając lukę w ekosystemie, której nie są w stanie wypełnić rośliny. W akwarium jednak nadmierna ilość glonów potrafi szybko spowodować zablokowanie zdrowego wzrostu roślin i oczywiście znacząco obniża walory wizualne naszego zbiornika. Przyczyny powstawania glonów są bardzo zróżnicowane i nie zawsze łatwo będzie je zidentyfikować. Bardzo często nawet po ustaleniu z jakiego powodu zaatakowały nasze akwarium może okazać się, że niezwykle pomocny w ich usunięciu będzie skuteczny preparat, który przyspieszy efekty naszych wysiłków.

Przyczyny powstawania glonów w akwarium

Oświetlenie

Zarodniki glonów zawsze będą obecne w wodzie akwarium. Nadmierny rozwój glonów może wystąpić tylko jeśli w zbiorniku występują ku temu sprzyjające warunki. Najczęściej ich pojawienie i gwałtowny rozwój pojawia się na skutek błędów popełnionych przez akwarystę. Jednym z najważniejszych czynników stymulujących rozwój glonów jest światło a właściwie jego złe dopasowanie do charakterystyki zbiornika. Często można się spotkać z akwariami, w których nie ma wiele roślin, nie są nawożone nawozami płynnymi ani dwutlenkiem węgla a wyposażone są w oświetlenie przeznaczone do akwariów roślinnych typu High Tech. Lampa sama w sobie może być bardzo dobra ale jej niedopasowanie do pozostałych elementów akwarium będzie powodowało, że pięknie rosnąć będą nie rośliny a glony. Podobnie ma się sprawa z długością oświetlania akwarium - światło sztuczne może być włączone maksymalnie przez 12 godzin dziennie (optymalnie 8-10). Dłuższy czas naświetlania powoduje, że w czasie gdy rośliny, które mają wbudowany "zegar biologiczny" korzystają z energii świetlnej tylko przez część cyklu. Pozostałe godziny szybko wykorzystują glony zielone i inne. Właściwe dopasowanie i ustawienie oświetlenia akwarium jest kluczowe w kontekście zapanowania nad glonami.

Niewłaściwa opieka

Glony tak jak i rośliny do rozwoju potrzebują składników odżywczych. W akwarium chętnie skorzystają z nadwyżek substancji, których nie są w stanie przetworzyć rośliny. Nadwyżki takie pojawiają się najczęściej z kilku przyczyn:

  1. Zbyt rzadkie lub za małe podmiany wody

Akwarium jest małym zamkniętym ekosystemem, który dzięki filtracji jest w stanie się oczyszczać tylko do pewnego stopnia. Kluczowym zabiegiem pielęgnacji zbiornika jest regularna podmiana wody na świeżą - najlepiej 30-50% raz w tygodniu. Zabieg ten ma na celu usunięcie skumulowanych związków (np. azotanów, fosforanów, siarczanów itp.), które nagromadzają się na skutek wydalania odchodów przez ryby, rozkładającego się pokarmu itp. Zbyt wysokie stężenie np. amoniaku, azotynów czy azotanów w krótkim czasie zostanie wykorzystane przez nadmiernie rozwijające się glony. Podobny efekt wywołają fosforany, których w wodzie pojawi się zbyt dużo. Regularne podmiany wody w zbiorniku pozwolą na utrzymanie tych i innych parametrów na odpowiednim poziomie.

  1. Przekarmianie ryb

Bardzo często szczególnie początkujący akwaryści mają tendencję do podawania zbyt dużej ilości pokarmu dla rybek. Nadmiar rozkładającego się pokarmu stanowi świetną pożywkę dla substancji zanieczyszczających wodę, które z kolei szybko działają jak pokarm dla glonów. Większość ryb wystarczy karmić 1-2 razy dziennie. Istotna jest ilość podawanego pokarmu - ma zostać bardzo szybko zjedzony a ryby mają sprawiać wrażenie, że dalej go poszukują. Przekarmianie ryb jest niebezpieczne zarówno dla nich jak i dla całego środowiska akwarium. Pamiętajmy, że w naturze ryby cały czas funkcjonują w warunkach, w których muszą poszukiwać pożywienia i są przystosowane do sytuacji, w których jego ilość jest ograniczona. Podobne warunki starajmy się stworzyć w akwarium. O wiele bardziej szkodliwe dla ryb będzie np. nadmierne stężenie azotu powstałe w wyniku procesów gnilnych zalegającego pokarmu niż teoretycznie "nie najedzenie się". Warto również pamiętać o wyborze pokarmów o wysokiej jakości - generują one mniej szkodliwych odpadów i są niemal w 100% przyswajane przez ryby.

  1. Błędy w nawożeniu akwarium

W akwariach roślinnych niezwykle istotne jest właściwe nawożenie roślin akwariowych. Błędnie dobrane dawki nawozów mogą powodować kumulowanie się makro lub mikroelementów w zbiorniku czego efektem szybko może być wysyp glonów. Nawożenie roślin akwariowych to temat na odrębny artykuł, natomiast należy pamiętać aby poszczególne pierwiastki pozostawały na odpowiednim poziomie. Pomocne mogą okazać się testy oraz obserwacja roślin. Warto korzystać ze sprawdzonych produktów, ponadto dobrze trzymać się jednej linii nawozowej - preparaty jednego producenta są zwykle dobrze zbilansowane ze sobą.

  1. Przerybienie akwarium

Zbyt duża ilość ryb w akwarium ma bardzo podobne efekty jak za słaba filtracja lub przekarmianie ryb. Do wody wraz z odchodami ryb uwalniana jest nadmierna ilość zanieczyszczeń, które bardzo szybko stają się pożywką dla glonów. Oczywistym jest też fakt, że dla samych ryb sytuacja nadmiernego "tłoku" również nie będzie komfortowa. Najlepiej więc zawczasu dobrze przemyśleć obsadę akwarium. Jeśli z jakiegoś powodu nie mamy możliwości jej redukcji pamiętajmy o bardzo wydajnej filtracji (nadfiltracja) oraz częściej podmieniajmy wodę. Dzięki temu może udać nam utrzymać czystość i jakość wody na odpowiednim poziomie co zapobiegnie nadmiernemu rozrostowi glonów.

Rodzaje glonów

Glony zielone (zielenice)

Glony zielone najczęściej będą atakować nasze akwarium. W akwarium słodkowodnym spotkać możemy ich wiele rodzajów. Często mają postać nitek - długie kłęby glonów potrafią bardzo szybko się rozrastać i szybko mogą stłumić wzrost roślin akwariowych. Nitki najczęściej pojawiają się w akwariach mocno oświetlonych - warto spróbować nieco zredukować moc i czas świecenia. Konieczne jest też sprawdzenie czy akwarium odpowiednio nawozimy - szczególnie nadmiar mikroelementów może szybko doprowadzić do ekspansji glonów nitkowatych. Drugą często spotykaną postacią zielenic jest osad na szybach akwarium. Może też pojawiać się na elementach dekoracyjnych w zbiorniku. Nalot, który pojawia się na szybach kilka dni po wytarciu jest naturalnym zjawiskiem i nie powinien budzić niepokoju - regularne czyszczenie szyb akwarium to standardowy zabieg pielęgnacyjny. Jeżeli jednak szyby stają się mocno zielone po 48h od czyszczenia to mamy do czynienia z nadmiernym rozwojem glonów i tak jak w przypadku nitek zacznijmy od kontroli oświetlenia i nawożenia. Warto jeszcze wspomnieć o zielenicach punktowych - mają postać małych, pojedynczych zielonych kropek rosnących na starszych liściach roślin, korzeniach czy kamieniach. Jest to glon często występujący w dojrzałych akwariach, nie jest inwazyjny i raczej należy go traktować jako naturalne zjawisko w akwarium nie wymagające gwałtownych reakcji.

Glony brązowe (brunatnice i okrzemki)

Glony te mają najczęściej postać waty o brązowym zabarwieniu. Ich wzrost dotyczy najczęściej akwariów świeżo założonych i jest powiązany z nierozwiniętym jeszcze cyklem azotowym - w środowisku akwarium nie pojawiło się jeszcze wystarczająco bakterii nitryfikacyjnych. Świetną metodą na ich pozbycie jest wpuszczenie krewetek i ryb żywiących się glonami takich jak kosiarki czy otoski. Również glonożerne ślimaki będą pomocne. Dodatkowo oczywiście o akwarium dbamy - często podmieniamy wodę i usuwamy glony mechanicznie. Brązowe glony potrafią dość szybko się namnażać, natomiast są stosunkowo łatwe do opanowania wykorzystując powyższe metody.

Brązowy kolor mają również okrzemki pojawiające się w postaci brunatnego nalotu. Często występują w akwariach ze stosunkowo słabym oświetleniem i małą obsadą roślin (np. Malawi czy Tanganika). W takich zbiornikach pomocne będą ślimaki oraz odpowiednio dobrany środek przeznaczony do hamowania rozwoju glonów.

Krasnorosty

Najczęściej występujące w wodzie słodkiej gatunki krasnorostów to szantransje i compsopogon. Mają postać czarnych "kłaczków" porastających najczęściej korzenie, skały oraz starsze liście roślin. Glonów tych nie zjadają niestety krewetki. Często pojawiają się w zbiornikach, w których zbyt rzadko podmieniana jest woda, są przerybione lub aranżacja składa się z dużej ilości korzeni, które uwalniają do wody nadmierne ilości materii organicznej. Przyczyną ich powstawania może być też złej jakości woda kranowa. Szczególnie wysoka twardość wody ma wpływ na nadmierny rozwój krasnorostów. Glony te usuwamy mechanicznie, często podmieniamy wodę a w cięższych przypadkach wykorzystujemy odpowiedni preparat - w tym przypadku skuteczne będzie Carbo jednego z producentów. Możemy zastosować zwiększoną dawkę lub podawać preparat bezpośrednio w skupiska glonów za pomocą strzykawki.

Zakwit wody (zielona woda)

Gdy woda w naszym akwarium przybierze zielony kolor mamy do czynienia z inwazją jednokomórkowych zielenic. Może ona być wynikiem bezpośredniej ekspozycji zbiornika na światło słoneczne, zbyt dużego stężenia fosforanów w wodzie (np wskutek błędnego nawożenia) lub ogólnego zaniedbania akwarium. Kluczowe są częste i obfite podmiany wody, odizolowanie akwarium od światła słonecznego, ostatecznie całkowite zaciemnienie zbiornika na około 7 dni. Warto zastosować odpowiedni preparat zwalczający tego typu glony, dzięki czemu szybciej pozbędziemy się problemu. Skutecznym choć kosztownym rozwiązaniem jest też montaż lampy UV w obiegu filtra. Po kuracji warto również wyczyścić wkłady filtra aby usunąć resztki glonów. Zakwit wody spowodowany glonami powoduje, że woda jest zielona i nie należy go mylić ze zmąceniem wywołanym przez pierwotniaki, który ma białe zabarwienie (woda jest jak "mleko").

Sinice

Sinice to organizmy, które tak naprawdę nie należą do glonów a do bakterii. Konkretnie są określane mianem cyjanobakterii. W akwarium występują jako zielono niebieska plecha, która stosunkowo szybko się rozwija pokrywając coraz większe obszaru zbiornika. Sinice mają również specyficzny zapach. Ze względu na swą inwazyjność akwarysta powinien szybko reagować na pojawienie się tych bakterii w akwarium. Często można spotkać się z teorią, że rozwój sinic jest wywołany przez niewłaściwy stosunek w jakim pozostają w wodze azotany i fosforany. Rozwiązaniem ma być zwiększenie stężenia azotanów. Nie zawsze jednak udaje się w ten sposób niepożądanych gości pozbyć. Sinice są bardzo wrażliwe na brak światła, więc całkowite zaciemnienie akwarium na około tydzień powinno rozwiązać problem. Niestety w ten sposób mogą ucierpieć również rośliny. Warto przemyśleć zastosowanie odpowiedniego preparatu zwalczającego bakterie - na rynku jest sporo produktów przeznaczonych typowo do zwalczania cyjanobakterii.

Jaki preparat na glony - właściwy dobór

Chcąc zapanować nad glonami w akwarium należy oczywiście skupić się na ustaleniu i wyeliminowaniu przyczyny ich powstawania. Obowiązkowym uzupełnieniem obsady dobrze prowadzonego akwarium jest też tzw. "ekipa czyszcząca" czyli krewetki słodkowodne, ryby glonożerne (np. otocinclusy, kosiarki) czy ślimaki (military helmet, clithon sp. itp.). W zadbanym zbiorniku prawdopodobieństwo mocnego wysypu glonów jest dość niskie.

Jeśli jednak z różnych względów spotkamy się niechcianymi przybyszami często może się okazać, że warto wspomóc się odpowiednim preparatem. Nawet gdy trafnie ustalimy przyczynę powstania glonów ich całkowite wyeliminowanie może zająć dużo czasu. Odpowiednio zastosowany środek zwalczający glony przybliży nasz sukces i przy okazji zabezpieczy przed powrotem glonów.

Aby skutecznie zastosować środek na glony koniecznie trzeba go dobrze dobrać do zaistniałej sytuacji. W zależności od tego z jakim glonem zmaga się nasz zbiornik powinniśmy więc wybrać odpowiedni środek.

Preparat szybko działający

To grupa środków, które w ciągu kilku dni są w stanie usunąć większość glonów powstałych w akwarium. Należy je stosować ściśle według informacji na opakowaniu. Często są oparte na toksycznych dla glonów środkach miedzi, które w nadmiernym stężeniu mogą szkodzić bezkręgowcom żyjącym w zbiorniku. Środek tego typu to np. Tropical Algin (bardzo skuteczny w walce z nitkowatymi zielenicami) czy AZOO Algae Away. Preparaty te są bardzo skuteczne i bezpieczne pod warunkiem stosowania się do zaleceń producenta odnośnie dawki. Kuracja takimi środkami zwykle nie trwa dłużej niż 14 dni. Po przeprowadzeniu leczenia pamiętamy o podmianie wody w zbiorniku (dobrze wspomóc się środkiem do uzdatniania wody), jednocześnie na bieżąco wspieramy się mechanicznym usuwaniem glonów.

Preparat o długotrwałym lub profilaktycznym działaniu

Taki środek zawiera składniki, które długotrwale wspomagają akwarystę w utrzymaniu kontroli nad glonami. Mogą być również stosowane przez cały okres funkcjonowania akwarium jako profilaktyka przed ich powstawaniem. Do tej grupy można zaliczyć przypadkowo Femanga Algen Stop General lub Tetra AlguMin plus. Skuteczny preparat tego rodzaju pozwala na zabezpieczenie się w dłuższym terminie przed prawdziwą inwazją alg. Ich zastosowanie jest uzasadnione w przypadku lekkiego zakwitu glonów, lub gdy dopiero zauważymy się ich pojawianie w akwarium. Odpowiednio zastosowany preparat pozwoli na wstrzymanie rozwoju niepożądanych gości i da akwaryście czas na ustalenie przyczyny zakwitu.

Preparat w tabletkach/kapsułkach

Środek tego typu kupujemy w postaci tabletek lub kapsułek. Niektóre (np. Tetra Algizit czy Tetra AlgoStop Depot) umieszczamy bezpośrednio w akwarium w miejscu skupisk glonów. Są one skuteczne w zwalczaniu większości gatunków, można je stosować miejscowo np. w ciężko dostępnych zakamarkach. Drugim rodzajem są kapsułki do uprzedniego rozpuszczania w wodzie i podania do akwarium (np. Zoolek Algocaps - często pomaga również na sinice). Są skuteczne na większość glonów, które pojawiają się w słodkiej wodzie akwarium. Pierwsze efekty działania możemy zauważyć po kilku dniach od zastosowania.

Preparat na sinice

Są to produkty przeznaczone wyłącznie do zwalczania bakterii z grupy sinic. Należą do nich np. Easy Life Blue Exit lub Femanga Algo Stop Spezial. W przypadku sinic często jedynym sposobem ich zwalczenia jest zastosowanie właśnie odpowiedniego środka, pozwoli to uniknąć całkowitego zaciemnienia zbiornika. Pierwsze efekty powinniśmy obserwować po kilku dniach od zastosowania. Należy pamiętać aby równolegle do stosowania preparatu odsysać możliwie jak najwięcej sinic wraz z podmianą wody.

Preparat usuwający nadmiar składników odżywczych

Preparaty usuwające z wody nadmiar fosforanów lub związków azotu działają pośrednio. Często nadmiar tych substancji powstały np. wskutek przerybienia powoduje wysyp glonów. Środek przeznaczony do obniżania tych parametrów może wspomóc nas w ich zwalczeniu. Preparat typu Tetra Nitrate Minus czy Seachem Purigen (przeznaczony do umieszczenia w filtrze) dość szybko jest w stanie zneutralizować azotany czy fosforany. Pamiętamy jednak, że jako naturalny środek do poprawy parametrów powinniśmy traktować przede wszystkim usunięcie przyczyny ich nieprawidłowych wartości. Preparat neutralizujący stosujemy więc raczej doraźnie.

Jak można zauważyć skuteczne zwalczanie glonów w akwarium jest dość złożonym tematem, który akwarysta musi jednak opanować - akwarium zarośnięte glonami nigdy nie będzie się prezentowało ładnie i cieszyło właściciela. Pamiętajmy, że kluczowe jest przede wszystkim dbałość i odpowiednie utrzymanie zbiornika. Warto korzystać z naturalnych metod zabezpieczających przed glonami - wpuśćmy ekipę czyszczącej w odpowiedniej ilości, podmieniajmy regularnie wodę, dobierzmy odpowiedni nawóz. Gdy jednak już dojdzie do mocnego wykwitu, preparaty na glony lub takie, które służą do obniżania zawartości niepożądanych substancji mogą akwarystę bardzo wspomóc w walce o piękne i ozdobne akwarium.

Komentarze

Artykuł jeszcze nie ma dodanego żadnego komentarza. Bądź pierwszy!

Dodaj swój komentarz

captcha

Przeczytaj również: