Pijawki w domowym akwarium?

Pijawki w akwarium wciąż należą do pewnej awangardy i nie cieszą się taką popularnością jak hodowla krewetek, ryb słodkowodnych czy nawet morskich. Nie mają dużych wymagań (raczej ich potrzeby można określić jako specyficzne), pomimo tego najczęściej nie znajdują uznania ze względów... estetycznych. Z reguły traktuje się jako wsparcie w naturalnych metodach leczenia i hoduje w warunkach minimalistycznych – pomiędzy małym naczyniem i lodówką. Czy warto wprowadzić je do akwarium?

Pijawki w polskim klimacie mogą zasiedlać w zasadzie wszystkie wolnostojące zbiorniki wodne. Pierścienice są pod tym względem dość kosmopolityczne. Dlatego znalezienie pijawki w stawie czy oczku wodnym nie jest niczym osobliwym. W szczególności ulubiły sobie wody o mocno mulistym dnie porośniętym trzciną.

Jakimi cechami odznacza się pijawka?

Aby efektywnie hodować pijawki w akwarium, warto poznać ich charakterystykę. W celach hodowlanych wykorzystuje się pijawkę lekarską (Hirudo medicinalis). To pierścienica o mocno spłaszczonym ciele składającym się z 33-34 segmentów. Ma ciemnobrązowe lub czarne zabarwienie z pomarańczowymi pasami. Długość ciała dochodzi do 15 cm (chociaż zwykle są mniejsze). Otwór gębowy zakończony jest przyssawką. Po najedzeniu objętość jej ciała może zwiększyć się kilkukrotnie. Jeden osobnik (to stworzenie obupłciowe) może wessać 10-15 ml krwi. W środowisku naturalnym atakuje najczęściej płazy i gady. Są cierpliwe w oczekiwaniu na ofiarę – bez pożywienia potrafią przetrwać nawet dwa lata! Przecięcie skóry i wysysanie krwi jest dla ofiary bezbolesne (i tym samym jeszcze niebezpieczniejsze), gdyż pijawka posiada w ślinie związki znieczulające. Jednocześnie jej ślina zawiera hirudynę - związek zapobiegający krzepnięciu krwi. Od 1995 roku objęto je ochroną gatunkową. Pijawki końskie (Haemopis sanguisuga) są mniejsze (8-10 cm) i mają jednolicie brunatne ciało. W odróżnieniu od powyższego jest to gatunek pospolity.

Podstawowe warunki dla rozwoju pijawek

Pijawki dla celów medycznych hoduje się w niewielkich przezroczystych pojemnikach, amatorsko nawet w plastykowych butelkach. Dlatego akwarium pod hodowlę tych zwierząt nie musi być duże – z powodzeniem wystarczy zbiornik o pojemności 2 l. Powinien mieć przykrycie. Z mniejszych naczyń lepiej zrezygnować ze względu na ryzyko przegrzania się wody w okresie letnim. Na dnie warto wyłożyć grubą warstwę mulistej ziemi i piasku. Niestety problemem hodowlanym jest temperatura. W chłodzie (np.: w lodówce) pijawki hibernują się, przez co mogą przetrwać przez długi czas. W temperaturze pokojowej ich aktywność życiowa rośnie. Z jednej strony to zaleta – można podglądać te nietypowe stworzenia. Z drugiej ożywione pijawki mogą nawet wysysać siebie nawzajem, dlatego w zbiorniku zaleca się trzymać jednego osobnika (można hodować więcej, ale trzeba brać pod uwagę ryzyko). Jeśli akwarium ma standardową pokrywę zapewniającą wymianę gazową, to w zupełności wystarczy do efektywnej hodowli przez dłuższy czas. Pojemniki zakryte szczelnie należy co pewien czas odkrywać (lub częściej wymieniać wodę). W akwarium można wyłożyć także korzenie i posadzić rośliny – to są jednak elementy służące głównie jako dekoracje.

Jak zajmować się pijawkami?

Najważniejszym zabiegiem w akwarium z pijawkami jest podmiana wody (1/3-1/2). Chociaż może to dziwić (w końcu w środowisku naturalnym żyją w zamulonych wodach), taki zabieg dobrze wpływa na ich żywotność i należy go wykonywać przynajmniej co 1-2 tygodnie. Woda powinna być uzdatniona i mieć tę samą temperaturę co ta znajdująca się w zbiorniku. Karmienie nie przysparza problemów – pijawkom można dostarczać żywy pokarm (płazy, ślimaki), krew wieprzową lub... zastosować je w celach leczniczych. W pewnych warunkach wytrzymują nawet 2 lata bez pokarmu, jednak w hodowli w pomieszczeniu mogą zgłodnieć już po kilku miesiącach. Głodne pijawki pchają się do światła, najedzone wolą ciemniejsze miejsca. Pomimo tego zbiornik powinien być przynajmniej częściowo osłonięty (oddalony od okna).