Przewodnik po gatunkach - Mieczyki

Mieczyki zalicza się do najpopularniejszych gatunków ryb akwariowych – mało wymagających, wyróżniających się intensywnością zabarwienia ciała i łatwo rozmnażających się w warunkach sztucznych. Mieczyki i akwarystyka są ściśle powiązane ze sobą od ponad wieku – ryby do hodowli wprowadzono w 1909 roku. Przez ten okres od podstawowego gatunku wyselekcjonowano wiele form i podgatunków. Niezależnie od tego mają podobne preferencje. Jakie warunki trzeba im zapewnić?

Charakterystyka, gatunki i rodzaje mieczyków

Mieczyk Hellera (Xiphophorus helleri) pochodzi z wód Ameryki Środkowej (m.in. Meksyku, Gwatemali i Hondurasu). W naturze to zazwyczaj mało wyróżniający się mieczyk zielony. Ma niewielkie rozmiary - dorasta do 3cm (przy czym mieczyki akwariowe osiągają długość ciała nawet do 12cm). Hodowlane formy najczęściej mają czerwone, pomarańczowe lub pomarańczowo-srebrzyste ubarwienie ciała (zależy to oczywiście od odmiany). Samiec mieczyka jest łatwy do odróżnienia od samicy: posiada gonopodium i charakterystyczną płetwę ogonową zakończoną mieczem. W sprzedaży dostępne są różne odmiany mieczyków, różniące się wyglądem (w szczególności dotyczy to zabarwienia ciała). Wymagania i sposób hodowli pozostają podobne niezależnie od formy. Mieczyk zaskakuje różnorodnością - popularne odmiany to mieczyk czerwony, pomarańczowy, czarny, wiedeński, albiotyczny i neonowy. Szczególne wrażenie robi mieczyk koi (ubarwieniem nawiązujący do tradycyjnych orientalnych karpi), berliński (o kropkowanym ciele), wagtail i widlak (dwa ostatnie to mieczyki weloniaste wyróżniające się mocno rozrośniętymi płetwami). Tylko niektóre formy pochodzą wyłącznie od mieczyka Hellera, gdyż mieczyki często krzyżuje się ze zmienniakiem plamistym (Xiphophorus maculatus).

Tryb życia i rozmnażanie Xiphophorus helleri

Mieczyki to ryby stadne, w akwarium często pływają blisko siebie, zasiedlając zwykle środkową strefę. Są raczej łagodne w stosunku do innych ryb (o ile w akwarium mają dość miejsca). Łatwo się rozmnażają. Mieczyk to gatunek jajożyworodny. Rozmnażanie można w pewien sposób stymulować zwiększając temperaturę wody do 26°C. Samice, które podchodzą do tarła pierwszy raz, mogą dać nawet 250 sztuk potomstwa (przeżyje niewielka część), z każdym kolejnym porodem miot jest coraz mniej liczny. Mieczyk w ciąży może przez większość czasu pływać w akwarium zbiorowym (cały proces trwa 4-5 tygodni). Przez całą ciążę samica ma powiększony brzuch oraz ciemną plamę wokół odbytu. Na ostatnim etapie, należy przenieść ją do oddzielnego zbiornika lub kotnika. Kotny mieczyk przed porodem jest mocno nabrzmiały – nie sposób tego nie rozpoznać. Poród mieczyka w odosobnionym środowisku jest konieczny, gdyż narybek może zostać zjedzony nie tylko przez inne ryby, ale nawet przez przedstawicieli własnego gatunku. Narybek mieczyka należy karmić sproszkowanym pokarmem (może być ten sam, którym karmi się dorosłe okazy, jednak należy go mocno rozdrobnić). Ryba akwariowa mieczyk może zmienić płeć, nawet samica, która już rodziła. Samcowi, który zamienia się w samice, nie zanika mieczowata płetwa ogonowa.

Podstawowe wymagania i hodowla mieczyków Hellera

Mieczyki Hellera w małych akwariach wykazują tendencję do karłowacenia (nie osiągając finalnych rozmiarów). Przy posiadaniu większego akwarium (przynajmniej 100l) można zdecydować się na zakup niewielkiego  stada (np.: 6-8 egzemplarzy). Trzeba przy tym pilnować, aby na jednego samca przypadały 2-3 samice. Ma to wpływ nie tylko na rozmnażanie mieczyków. Nadmierna ilość samców w jednym zbiorniku nie jest korzystna. To ryby terytorialne, które mogą być agresywne względem siebie. To jednocześnie jeden z powodów, dla którego akwarium z mieczykami powinno być gęsto obsadzone roślinami (trzeba pozostawić im jednak front do swobodnego pływania) i wyposażone w liczne miejsca schronienia (kryjówki). Rodzaj podłoża nie ma większego znaczenia, chociaż na ciemnym żwirze ryby lepiej się prezentują. Mieczyk nie lubi dużego ciepła – optymalna temperatura wody wynosi 23-25°C. Najlepsze pH wody to 7,0-7,5 a twardość powinna oscylować w granicach 6-25°. Akwarium musi być dobrze napowietrzone i mocno filtrowane (trzeba wyposażyć je w wydajny filtr, najlepiej z kilkoma wkładami różnego typu). Podmiany wody należy wykonywać co 1-2 tygodnie (ok. 30% całkowitej objętości akwarium netto). Mieczykom nie przeszkadza mocne oświetlenie. Wymagają wyposażenia zbiornika w pokrywę – wynika to z faktu, iż z akwarium otwartego mogą wyskoczyć.

Ryba akwariowa miecznik a żywienie

Młode rybki najlepiej karmić nawet kilkanaście razy dziennie, ale minimalną ilością pokarmu. Starszym podaje się zwykle pokarm 2-3 razy dziennie. Nie można przesadzać z dawkami, u przejedzonych mieczyków pojawi się problem z funkcjonowaniem pęcherza pławnego prowadzący do śmierci. Ryby są wszystkożerne – podaje się im różnorodny pokarm pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Mogą to być płatki, granulaty, glony, larwy komarów, ochotka, dafnie, rozwielitki, posiekane dżdżownice, a nawet rozdrobniona sałata i szpinak. W sprzedaży często dostępna jest karma z barwnikami, wpływająca na atrakcyjniejsze, bardziej intensywne zabarwienie ciała.

Mieczyk akwariowy to ryba, która dzięki intensywnemu wybarwieniu wyróżnia się w akwarium i dodaje aranżacji pewnego kolorytu. W dodatku nie ma szczególnie wysokich wymagań, jest wdzięcznym obiektem obserwacji, i może być trzymana nawet w akwariach, którymi zajmują się dzieci.