Przewodnik po gatunkach - Płaszczki

Jedną z najoryginalniejszych i najbardziej zadziwiających ryb, jakie można hodować w akwarium, jest płaszczka plamista (Potamotrygon motoro). W środowisku naturalnym zasiedla wody i tereny zalewowe w Ameryce Południowej. To prawdziwy kolos wśród ryb akwariowych (i największa płaszczka akwariowa) – w dobrych warunkach jej ciało może osiągać 60-80 cm długości! Jak hodować ten nietypowy gatunek płaszczki w akwarium?

Płaszczka to prawdopodobnie największa ryba słodkowodna, którą można efektywnie i przez dziesięciolecia hodować w przydomowym akwarium. Nie ma jednak co ukrywać – jest to propozycja dla bardziej doświadczonych miłośników akwarystyki, którzy w dodatku dysponują dużym, dobrze wyposażonym zbiornikiem. Nie bez znaczenia jest koszt zakupu: ceny za pojedyncze ryby wynoszą od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych.

Płaszczki akwariowe – charakterystyka i wygląd zewnętrzny

Płaszczka plamista posiada charakterystyczne spłaszczone, okrągłe ciało o szaro-brunatnym zabarwieniu (z plamkami) u góry i kremowym u dołu. Poszczególne odmiany hodowlane mogą się jednak różnić kolorem. Ogon płaszczki ma kształt pejcza i wyposażony jest w kolec jadowy (w razie zagrożenia może nim atakować – dlatego wszelkie prace pielęgnacyjne w akwarium powinno się wykonywać z zachowaniem ostrożności). Co ciekawe płaszczka „wymienia” kolec, zrzucając stary średnio co 6 miesięcy. Pojedynczy osobnik posiada do czterech kolców jadowych jednocześnie. Niepokojone płaszczki mogą również zakopywać się w podłożu. Dymorfizm płciowy nie jest wyraźnie zaznaczony. Samiec posiada wyrostki kopulacyjne (tzw. półprącia) znajdujące się w kącikach płetw brzusznych u nasady ogona (i po tym można go rozpoznać). Płaszczka to gatunek długowieczny – w dobrych warunkach żyje nawet przez 20 lat. Starsze okazy mogą osiągać nawet 60-80 cm długości.

Tryb życia i rozmnażanie płaszczek

Płaszczki to z reguły spokojne i bardzo inteligentne ryby. Raczej nie atakują innych ryb (czasem trzyma się je w akwarium zbiorowym z dużymi gatunkami – zalecane towarzystwo to arowany lub sumy z rodzin Loricariidae i Pimelodidae). Jednakże ze względu na specyficzny tryb życia najczęściej hoduje się je oddzielnie. Samce wykazują agresywność w stosunku do samic w okresie

tarła. Dojrzałość płciową uzyskują po kilku latach. Najlepiej, jeśli pary same dobiorą się wewnątrz „stada”. Kupując „pary” najlepiej wybierać samice większe od samców (wtedy łatwiej bronią się przed ich agresywnymi zalotami). Rozmnażanie w warunkach sztucznych jest bardzo trudne i rzadko udaje się. Samiec chwyta samicę zębami i wsuwa się brzuchem pod jej brzuch. Czasem musi wielokrotnie ponawiać nieudane próby. Do zapłodnienia potrzebuje zaledwie kilku sekund. Ciąża trwa 9-12 tygodni. Samica może wydać 1-5 potomstwa. Młode płaszczki są samodzielne (początkowo żywią się zapasami z woreczka żółciowego), rodzice nie opiekują się nimi. Zaleca się odseparować maleństwa od osobników dorosłych.

Wymagania płaszczek

Aby ryby żyły w dobrej kondycji, należy zapewnić im dużo przestrzeni. Płaszczka nie nadaje się do standardowego, nawet 100-200 litrowego akwarium. Minimalna długość zbiornika dla pary wynosi 200 cm (minimalna wysokość 50 cm). Zalecane do hodowli są jednak akwaria o pojemności 400-800 l (lub więcej). W tym wypadku akwarium można wykonać na zamówienie o niestandardowych rozmiarach (długie, szerokie, ale niezbyt wysokie). Temperatura wody powinna oscylować w granicach 22-28°C. Grzałkę należy zabezpieczyć, aby nie poparzyła ciała ryb. Płaszczki lubią wodę miękką do średnio twardej o pH =6,0-6,5. Optymalne podłoże to piasek lub bardzo dobry żwir. Ryby mają delikatne ciało, dlatego ostre krawędzie grubszego żwiru mogą je ranić. Warto usypać grubą warstwę podłoża (płaszczki lubią się w niej zakopywać). W akwarium można umieścić rośliny, kamienie i korzenie (bez ostrych, wystających odcinków), jednak większa część dna musi pozostać odkryta. Wszelkie elementy dekoracyjne powinny być masywne i dobrze ustabilizowane. Akwarium koniecznie trzeba wyposażyć w pokrywę – ryby mogą wyskoczyć ze zbiornika. Oświetlenie powinno być słabe, w przeciwnym wypadku płaszczki będą płochliwe i słabo wybarwione (można nawet korzystać ze światła księżycowego). Zbiornik należy zaopatrzyć w wysokowydajną pompę z filtrem. Zalecane jest użycie kilku wkładów filtracyjnych – także usuwającego zanieczyszczenia biologiczne. Ryby mocno brudzą, a w dodatku są wrażliwe na zanieczyszczenia wody (zwłaszcza związkami azotu). Woda powinna być dobrze napowietrzona i często zmieniana (30% nawet raz w tygodniu).

Karmienie Potamotrygon motoro

Płaszczki powinno się karmić dwa razy dziennie (młode częściej) stosując urozmaicony pokarm . W skład ich diety wchodzi mięso ryb słodkowodnych (w tym żywe ryby), krewetki, mięso (a zwłaszcza serca) małży, skorupiaki i dżdżownice. Młode osobniki chętnie spożywają żywe lub mrożone ochotki. Po jednorodnym żywym pokarmie rybom powinno się podawać witaminy. W sprzedaży dostępny jest także specjalistyczny pokarm – mieszanki. Niedożywione ryby łatwo daje się rozpoznać – mają wyraźnie zaznaczony kręgosłup.

Założenie akwarium z płaszczkami nie jest sprawą ani łatwą, ani tanią. Później do tego dochodzi także wysoki koszt hodowli (wymiana ogromnej ilości wody, drogi pokarm, podłączenie sprzętu do dużej mocy) i potrzeba stałej opieki. Stworzenia jednak swoim fantastycznym wyglądem i interesującym trybem życia wynagradzają wszelkie trudy i poniesione koszty.