Filtracja w akwarystyce

Filtracja i napowietrzanie wody jest konieczne w każdym akwarium niezależnie od jego typu, pojemności czy nawet obsady roślinnej. Bez nich utrzymanie dobrej jakości wody jest faktycznie niemożliwe, a o dobrej zdrowotności ryb (i długiej żywotności) można zapomnieć. W sprzedaży dostępne są różne rodzaje filtrów do akwarium. Różnią się mechanizmem działania, kluczowymi parametrami, rodzajem wkładów filtracyjnych i oczywiście ceną. Jaki filtr do akwarium wybrać, aby był dobry i wydajny?

Jak dobrać filtr do akwarium? Główne kryteria wyboru

Częsty dylemat dotyczy miejsca usytuowania filtra. Filtry pod tym względem dzielimy na wewnętrzne i zewnętrzne. Pierwsze z reguły stosuje się w małych i średnich zbiornikach. Sprzęt w całości znajduje się w akwarium. Filtry zewnętrzne, np. kubełkowe, dobrze sprawdzają się także w dużych zbiornikach. Cały pojemnik z wkładami filtracyjnymi znajduje się poza zbiornikiem, w wodzie natomiast instaluje się tylko pompę, napowietrzacz lub deszczownie. To oszczędność przestrzeni w akwarium. W sprzedaży dostępne są także filtry podżwirowe, które często pełnią funkcję oczyszczacza biologiczno-mechanicznego i są łączone z filtrami zewnętrznymi.

Rodzaj filtra jest istotny, wciąż jednak w pierwszej kolejności powinniśmy zwracać uwagę na kluczowe parametry. Najważniejsza jest wydajność liczona w litrach wody, które przepłyną przez urządzenie w danej jednostce czasu (zwykle w ciągu godziny). Warto sprawdzić wcześniej preferencje hodowanych ryb – jedne lubią rwący nurt odzwierciedlający ich naturalne środowisko, inne prawie „stojącą” wodę. Kolejna sprawa – pobór energii. To element, który często się bagatelizuje, choć ma spore znaczenie. Pojedyncze urządzenie może nie robi znaczącej różnicy w wysokości rachunków za prąd, jednak w połączeniu z pozostałymi (filtr z pompą, oświetlenie, grzałka, inne) generuje już odczuwalne koszty. Dla samego oczyszczania bardzo ważna jest „zawartość” filtra. Jakie wkłady filtracyjne stosować do akwarium roślinnego? To m.in. gąbka, bioceramika, węgiel aktywny, włóknina i zeolit. Filtr powinien zapewniać filtrację mechaniczną, biologiczną i chemiczną. Inne parametry to sprawa indywidualna – trzeba sprawdzić wielkość urządzenia, rodzaj i jakość materiałów, z jakiego zostało wykonane, czasem znaczenie ma nawet długość kabla (dla wygody użytkowania).

Rodzaje filtracji w akwarium:

Filtracja biologiczna – pozwala eliminować związki azotowe, które powstają głównie w wyniku przemiany materii ryb. Ryby wydalają je w postaci białek i mocznika. Część związków jest wchłaniana przez rośliny, pozostała część jest rozkładana przez drobnoustroje do postaci trującego dla ryb amoniaku. Następnie amoniak reaguje z wodą, w wyniku czego powstają szkodliwe jony amonowe. Dlatego do akwarium wprowadza się wkłady zasiedlane przez pożyteczne bakterie, które niwelują toksyczne związki.

Filtracja mechaniczna – polega na usuwaniu wszelkich odpadów i brudów z akwarium, takich jak odchody ryb, rozkładające się liście roślin, detrytus oraz resztki pokarmu. Takie filtrowanie akwarium umożliwia faktycznie każdy model filtra. Poszczególne modele różnią się jednak efektywnością.

Filtracja chemiczna – eliminuje wszelkie związki, które w nadmiarze są szkodliwe dla ryb i innych żywych organizmów. To m.in. metale ciężkie, pozostałości z lekarstw lub środków ochronnych, np. na ślimaki.

Jak filtrować wodę w akwarium?

Wodę filtruje się w akwarium średnio przez kilka do kilkunastu godzin dziennie. W praktyce jednak filtr powinien chodzić cały czas. Jeśli jego praca przeszkadza, choć zwykle urządzenia są względnie ciche, warto przy nim chwilę pomajsterkować, wcześniej kontaktując się ze sprzedawcą. Nieprzyjemny, zgrzytający dźwięk jest często związany ze stykiem pompy z szybą. Przesunięcie urządzenia lub poprawienie przyssawek może wyeliminować problem. Intensywność filtrowania dostosowuje się do wielkości zbiornika i preferencji ryb. Zdarza się, że w przypadku niektórych chorób ryb napowietrzanie trzeba zmaksymalizować.

Wodę w akwarium powinno się regularnie podmieniać, nawet jeśli posiada się wydajny filtr. Średnio wymienia się 20-30% wody co 1-3 tygodnie. Filtr czyści się raz na kilka tygodni (to sprawa indywidualna). Warto przy tym używać wody ze zbiornika, dzięki czemu zachowa się pożyteczną florę bakteryjną. W praktyce jest to jednak kłopotliwe.