Co jedzą ślimaki i jak się rozmnażają?

Ślimaki w porównaniu z większością akwariowej fauny nie są tak dobrze poznane i wciąż uchodzą za tajemnicze. Nawet wiele osób, które hoduje je w swoich akwariach, nie zna dokładnych odpowiedzi na pytania, co jedzą ślimaki, czym się żywi ślimak, który często porusza się po szybie, czy jak rozmnażają się ślimaki. W rzeczywistości jest to grupa mięczaków, która charakteryzuje się dużą różnorodnością dotyczącą nie tylko wyglądu, ale także trybu życia. Zdobywanie pokarmu czy doczekanie się potomstwa w warunkach sztucznych jest więc sprawą indywidualną.

Ślimaki są rozpoznawalne głównie ze względu na swoją przysłowiową powolność. W ogrodzie traktuje się je jako szkodniki roślin. Zdarza się, że w akwariach również pojawiają się ślimaki inwazyjnie i stanowią duży problem (trzeba je zwalczać różnymi sposobami). Większość gatunków – pochodzących z tropikalnych obszarów – pełni jednak ważną rolę jako czyściciele. Niektóre są drapieżnikami i mogą być niebezpieczne dla narybku czy innych drobnych stworzeń (np.: krewetek). Generalnie ślimaki akwariowe traktuje się jako miły (atrakcyjnie wyglądają, są kolorowe, a ich obserwacja sprawia dużo przyjemności) oraz pożyteczny (ze względu na preferencje żywieniowe) „dodatek” do ryb.

Co jedzą ślimaki akwariowe?

Ślimaki akwariowe w odróżnieniu od swoich lądowych kuzynów (zwłaszcza ślimaków bezmuszlowych) nie żywią się zdrowymi roślinami (poza inwazyjną błotniarką). Dlatego opinia, że niszczą akwariowe aranżacje, jest dla nich mocno krzywdząca. Większość hodowanych ślimaków ma duże znaczenie z perspektywy utrzymania zbiornika w czystości. Mięczaki żywią się detrytusem - rozkładającą się, martwą materią organiczną (np.: powstałą z nadmiaru pokarmu czy gnijących fragmentów zieleni), a także nie gardzą glonami. U niektórych ślimaków glony są nawet głównym pokarmem (np.: Neritina Natalensis Sp. Zebra preferują okrzemki). Bywają padlinożercami (świderek), a nawet drapieżnikami (helenka) niedopuszczającymi do rozwoju swoich inwazyjnych kuzynów. Przy braku pokarmu (do takich sytuacji dochodzi w akwariach rzadko) żywią się pokarmem dla ryb. Można je również dokarmiać surowymi lub gotowanymi warzywami, np.: marchwią, kapustą, bobem. Takie królewskie traktowanie dodatkowo może skłonić je do wydania potomstwa.

Rozmnażanie ślimaków akwariowych

Ślimaki są zbyt zróżnicowaną grupą, aby można było w ich przypadku tryb życia czy sposób rozmnażania sprowadzić do wspólnego mianownika. Niektóre gatunki są obupłciowe (hermafrodyty), co oznacza, że jeden osobnik wystarczy, aby doczekać się potomstwa. Niestety często dotyczy to gatunków uznawanych za inwazyjne. Z krajowych gatunków, które czasem hoduje się w akwariach, hermafrodytą jest zatoczek. Zazwyczaj do rozmnażania potrzeba pary ślimaków (ampularia, helena, świderek, tylomelania, vittina). Jednocześnie ze względu na fakt, że płeć jest faktycznie nie do rozpoznania, warto zakupić kilka ślimaków tego samego gatunku (wtedy zwiększy się szansę, że trafi się samiec oraz samica). Sposoby rozmnażania to sprawa indywidualna. Ślimaki mogą składać jaja w wodzie (np.: przytwierdzając je do kamieni, roślin) lub ponad powierzchnią lustra wodnego (np.: na szybie i pokrywie). Ostatni przypadek dotyczy m.in. ampularii. Wtedy nieświadomie przez dolanie wody można zniszczyć populację. Ślimaki mogą rozwijać potomstwo także wewnątrz własnego ciała (świderki). Po wylęgu młode posiadają już skorupę (miękką), wciąż korzystają z otoczki jajowej, a potem ukrywają się w podłożu nawet przez kilka miesięcy. Czasem rozmnażanie jest bardzo trudne (a nawet niemożliwe), gdyż larwy po wykluciu się z jaj wymagają słonej wody i morskiego planktonu (Vittina Semiconica, Netirina Natalensis sp. Zebra). Zachęcenie ślimaków do rozmnażania nie jest łatwe. Posiadacz akwarium ma jednak pewien wpływ na czynniki środowiskowe – optymalną temperaturę wody, kryjówki, potencjalne miejsca składania jaj, a także dostatek pokarmu.

Co może ograniczać rozmnażanie ślimaków?

Ślimaki, tak jak zresztą wiele innych organizmów, są uwarunkowane genetycznie w taki sposób, aby inicjować rozmnażanie, jeśli istnieje duża szansa na przeżycie potomstwa. W tym przypadku w dużej mierze dotyczy to dostatku pokarmu (tego raczej w akwariach im nie brakuje) oraz przede wszystkim bezpieczeństwa. Dlatego w „akwariach dla ślimaków” należy unikać hodowli drapieżników („ślimakożerne” są helenki, a z ryb bocje, gurami, kolcobrzuchy, bojowniki oraz grupa Leporinus). Zmniejszoną aktywność (dotyczy także rozmnażania) wykazują w zbyt chłodnych temperaturach. Młode ślimaki przez wiele miesięcy mogą być zagrożone, gdyż ich skorupy nie są jeszcze w pełni stwardniałe.