Glony w akwarium. Czy to walka do wygrania?

Glony na roślinach w akwarium to problem, który dotyka każdego akwarystę niezależnie od jego stażu i wiedzy. Prędzej czy później pojawiają się one w każdym zbiorniku. Ze względu na swoją prostotę i niewielkie wymagania bardzo szybko przystosowują się do nowych warunków, w rezultacie skutecznie burzą funkcjonowanie i estetykę podwodnego świata. Akwarystyka i glony są ściśle ze sobą związane, co nie znaczy, że trzeba się z tym po prostu pogodzić. Jak więc skutecznie zwalczać poszczególne rodzaje glonów w akwarium?

Glony w akwarium czy krewetkarium to problem, który wymaga stałej kontroli, a przyczyny takiego stanu rzeczy mogą być różne. To m.in. nadmierne oświetlenie, obfite nawożenie roślin, zarybienie zbiornika, niewystarczająca ilość roślin, niewłaściwe karmienie i zbyt rzadkie podmiany wody. Algi są korzystne jako suplement diety, ale w akwarium psują estetykę, a w skrajnych wypadkach mogą doprowadzić nawet do znacznego pogorszenia parametrów wody. Niektóre z nich, np.: brązowe glony rosnące na roślinach, zmniejszają powierzchnię asymilacyjną, osłabiając wzrost i zwiększając podatność na niekorzystne czynniki (np.: choroby). Walka z glonami powinna być prowadzona przez cały czas. Sytuacja wygląda podobnie jak ze zwalczaniem zachwaszczenia w ogrodzie: celem jest nie tyle całkowite zniszczenie, ile ograniczenie do takiego stopnia, aby nie powodowały szkód. Jak więc zwalczyć w akwarium uporczywe glony (ciemne nitkowate, brunatne i inne)?

Glony na roślinach w akwarium potrzebują pożywienia

Wszystkie rośliny akwariowe potrzebują do życia niezbędnych substancji odżywczych, glony nie są pod tym względem wyjątkiem. Najważniejsze z pierwiastków to azot i fosfor, o dostęp do których zieleń stale ze sobą rywalizuje. Glony stoją w tej walce na wygranej pozycji, co zawdzięczają swojej wytrzymałości oraz niewielkim wymaganiom względem oświetlenia. Niedoświetlony zbiornik nie pozwala zwykłym roślinom na bujny wzrost, zaś z nadmiaru azotu i fosforu zaczynają wtedy korzystać glony. Nawozy trzeba dawkować ostrożnie, przesadne nawożenie pogarsza parametry wody i jest pożywką dla alg. Sztuczne oświetlenie pozytywnie wpływa na rozwój uprawianej zieleni (można je elastycznie dobierać), jednak promienie słoneczne padające bezpośrednio na szybę zbiornika mogą szybko doprowadzić do niekontrolowanego rozrostu glonów. W takim wypadku problem jest wielotorowy – w akwarium namnażają się glony zielone, czarne, nitkowate i wiele innych. Dlatego akwarium ustawia się z dala od okna, zwłaszcza w dobrze oświetlonych pomieszczeniach i doświetla sztucznie od kilku do kilkunastu godzin dziennie.

Akwarium bez glonów – od razu zacznij walkę!

Nadmiar azotu (a więc głównego związku niezbędnego do wzrostu u roślin akwariowych i glonów) powstaje m.in. w wyniku rozkładania się niezjedzonego pokarmu, rybich odchodów oraz innych substancji organicznych. Jeśli ilość roślin w zbiorniku jest odpowiednia a woda regularnie podmieniana, stężenie związków azotowych powinno pozostawać w normie. Rośliny nie tylko wydzielają tlen, ale działają jako filtry wody. W sytuacji, gdy zawartość azotu jest zbyt wysoka, warto zmienić częstotliwość, z jaką zmieniamy wodę w akwarium na nieco większą. Zwykle wodę (30-50%) zmienia się w akwarium co 1 do 3 tygodni. W przypadku bardziej wymagających ryb trzeba to sprawdzić, zarówno zbyt rzadkie, jak i zbyt częste podmiany mogą im zaszkodzić. Inny sprawdzony sposób na glony to zaszczepienie w akwarium roślin szybko rosnących i charakteryzujących się niewielkimi wymaganiami świetlnymi. Niezłą opcję stanowi rzęsa wodna, a więc roślina pływająca. Jej potrzeby azotowe są bardzo duże, dlatego stanowi skuteczne narzędzie w walce z glonami (ale czasem niestety także z innymi roślinami akwariowymi).

Jak pozbyć się glonów z akwarium? Mniej ryb, mniejszy problem

Receptą na ograniczenie obecności glonów w akwarium może być też odpowiednie zarybienie. To wpłynie nie tylko na kondycję ryb, ale także zmniejszy ilość wydzielanych przez nie produktów przemiany materii. Nie można przesadzać z karmieniem – karmę najlepiej podawać kilkukrotnie w ciągu dnia, ale bardzo małymi dawkami. Płatki nie powinny "zdążyć" opadać na dno, chyba że zależy nam na dokarmieniu ryb zasiedlających dno. W tym wypadku jednak częściej stosuje się specjalistyczny pokarm, np.: w postaci tabletek. O gatunkach ryb, które wspomagają walkę z glonami, piszemy w naszym artykule Ryby wsparciem w walce z glonami. Trzeba przy tym pamiętać, że największymi glonożercami są młode osobniki. Jednocześnie oprócz ryb warto trzymać w akwarium „dobroczynne” ślimaki. Większość z nich żywi się co prawda nie glonami, a martwą materią organiczną. Tym samym zwalczają jedną z przyczyn nadmiernego rozrostu glonów. Ich działanie jest bezcenne, chociaż nie bezpośrednie. O tym więcej piszemy w naszym artykule A może nie taki ślimak straszny, jak go malują?.

Bezpośrednie zwalczanie glonów

W zasadzie przy każdej podmianie wody można przy okazji wykonać zabieg powodujący usuwanie glonów z akwarium. To przede wszystkim likwidacja zielonych alg, które rozrastają się na szybkach. W tym zakresie bardzo dobrze sprawdza się prosty skrobak, np.: wyposażony w wymienną żyletkę. Jednocześnie warto korzystać z odmulacza. Poza wymianą części wody trzeba usuwać także zanieczyszczenia organiczne zalegające na dnie - to zmniejszy rozrost glonów. Niestety czasami nawet to nie pomaga, np.: w przypadku glonów nitkowatych większość sposobów zawodzi. Niekiedy jedynym rozwiązaniem okazuje się środek chemiczny zwalczający glony. W sprzedaży jest wiele preparatów, większość z nich nie jest szkodliwa dla ryb (o ile zastosowuje się dawki wskazane przez producenta).

Zwalczanie glonów w akwarium jest zadaniem czasochłonnym, jednak zadbane i regularnie pielęgnowane akwarium jest w stanie sobie z nimi poradzić. Glony w akwarium można utrzymać w ryzach, co pokazują liczne zdjęcia wykonane przez akwarystów (nie zawsze bezpośrednio po czyszczeniu). Kluczem jest cierpliwość, troska oraz systematyczność.